11.12.2024 r. we Wrzesińskim Ośrodku Kultury odbył się wykład plenarny: „Kolor jako kod kulturowy w dawnych wiekach”. Słuchaczami wykładu byli studenci Wrzesińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wykład wygłosił dyrektor Muzeum Regionalnego we Wrześni, Sebastian Mazurkiewicz. Kiedy rozpoczął się wykład, chyba każdy z nas wsłuchiwał się w wypowiedzi prowadzącego i oglądane zdjęcia – od kiedy ludzie średniowiecza zaczęli już cenić kolory nadając im zarazem głębokie znaczenie symboliczne. Skąd się wzięły ich wyobrażenia o barwach? Dlaczego płaszcze królewskie bywały czerwone? Czy czerń od zawsze była utożsamiana z mrokiem? Z jakiego powodu kolor zielony uspakajał? Podobno o średniowieczu mówiło się jako o „ciemnym wieku”- choć okres ten – przeciwnie – nie miał wiele wspólnego z ciemnością. Światło albo barwy nie wzbudzały wielkiej fascynacji. Niektórzy twórcy filozofii twierdzili, że blask i kolor powstał wprost od Boga, a światło było „z Bożej łaski”. Po pewnym czasie świat średniowiecza stał się jeszcze bardziej kolorowy za sprawą kultury dworskiej, która dominowała w wieku XIV i XV. Z dnia na dzień rycerze mieli piękniejsze zbroje i zdobienia. Symbolika kolorów i barwy zaczęła odgrywać ważną rolę, kształtując także trendy w modzie.

Czerwień: to władza i pożądanie. Czerwień – to kolor, który wiązał się z tradycją i władzą. Rzymianie dopatrywali się symbolu chwały i zwycięstwa. Senatorowie natomiast nosili togi z czerwonymi pasami. Nawet czerwonych barwników używano do ciał po wygranych bitwach. Czerwień pod wpływem chrześcijaństwa zyskała również nowe znaczenie – krwi Chrystusa. Były kapelusze kardynałów i nawet krzyże  krzyżowców ruszających do walki za Kościół. Z czasem barwa stała się kwiatem kobiety i pożądania, przepychem, grzechem i papieskim upadkiem moralnym.

Zieleń: kolor islamu – był powszechnie ceniony w Rzymie, gdzie kojarzył się z boginią Wenus, a u Greków zieleń była tożsama z kolorem niebieskim. Z czasem kolor ten stał się ulubionym kolorem Mahometa. Zaczął dominować nad czerwienią, czernią i bielą.

Czerń: pokora i tajemniczość. Dzisiaj kojarzy się nam wszystkim ze smutkiem i żałobą oraz z pokorą i uniżeniem. Mnisi benedyktyńscy przyjęli nawet kolor swoich habitów.

Niebieski: W XII i XIII wieku najpiękniejsze symbole wiązały się przedstawienia Matki Boskiej. Dlatego też odzienie błękitu stały się oblubienicą, a  ważną częścią wizerunku został niebieski płaszcz, który kojarzył się z gwieździstym niebem. Francuscy królowie umieszczali swój znak w postaci żółtych lilii z Kościołem.

Z minuty na minutę docierało do nas, że kolory w naszym życiu są bardzo ważne i każdy z nas ma swój ulubiony i wybrany kolor. Moda kolorów zmienia się z roku na rok – podobnie jak moda! Nie tak bardzo ważne są kolory w naszym życiu i w naszym „wieku”, ale ważna jest nasza osobowość, sposób myślenia i zachowania, nasza wrażliwość i sposób postępowania!

Opracowanie:  Halina Kawalec